GÖY
1. Yer üzünün üzərində mavi bir qübbə kimi görünən fəza, boşluq. Göydə buludlar üzür. Göydə ulduzlar sayrışır. Bu vaxt göydə bulud göründü.
// Yer üzünü əhatə edən kainat boşluğu; ənginlik, hava.
□ Göy cisimləri – Günəş, Ay, planetlər və ulduzlar.
// Obrazlı ifadələrdə məcazi mənada. Xəbər allam: göyün qapısı hardan; Kim açar, kim örtər, sorağı nədi? “Abbas və Gülgəz”.
Göy guruldamaq – göydə göy gurultusu baş vermək.
Göy gurultusu (gurlaması) – göydə şimşək çaxdıqdan sonra eşidilən bərk gurultu. Bu sırada hava tutulur.
Göy qaralmaq – hava bulud çəkdiyindən və ya axşam düşdüyündən qaranlıq olmaq.
Göy qurşağı – havadakı su damlacıqlarında işığın sınması nəticəsində görünən optik hadisə; hacılar yolu, qarı nənə örkəni.
Göy qübbəsi – göyün görünən hissəsi.
2. Allahın, mələklərin, hurilərin və s. olduğu yer. Göyün yeddinci qatı.
◊ Göydə axtarmaq – çox axtarmaq, cidd-cəhd edərək əldə etməyə çalışmaq.
Göydə almaq (götürmək, qapmaq) – 1) tez götürmək, əlüstü almaq, macal vermədən qapmaq.
2) tez satılmaq, rəvac olmaq.
Göydə ələ düşmək – çətin tapılmaq, həmişə ələ düşməmək.
Göydə razı olmaq – etiraz etmədən, dərhal razı olmaq, məmnuniyyətlə qəbul etmək.
Göydən düşmək – təsadüfi olaraq ortaya çıxan, əldə edilən şey haqqında. [Musa:] Bundan heç zad çıxmaz.
Göydən od yağdırmaq (ələmək, tökmək) – dözülməz dərəcədə qızdırmaq, yandırmaq. Günəş göydən od tökürdü.
Göydən od yağmaq – çox isti olmaq, dözülməz dərəcədə qızmaq (hava haqqında).
Göyə çəkilmək – 1) hündürdə uçmaq, cövlan etmək. Şahinlər göyə çəkilir; Durnalar gölə tökülür. “Əsli və Kərəm”;
2) tapılmamaq, qıt olmaq, ələ düşməmək.
Göyə (göylərə) çıxartmaq – həddən artıq tərifləmək, tərifdə ifrata varmaq, şişirtmək. Məclisdəkilər eşşəyin tərifini göyə çıxarırlar. “M.N.lətif.
” Göyə (göylərə) çıxmaq – 1) bərkdən eşidilmək, ucalmaq (bərk səs haqqında). Zarıltısı (fəryadı) göyə çıxır. – Yazıq heyvanın zingiltisi göyə çıxırdı. “Məktəb”;
2) gizlənmək. Göyə çıxsan da, səni tapacağam;
3) çox çalışmaq, əlləşmək, zəhmət çəkmək. Ev tikmək üçün göyə çıxdı.
Göyə qaldırmaq – 1) yuxarı qaldırmaq, ucaltmaq.
2) bax göyə çıxartmaq. [Sədəf:] Oğlunuz dissertasiyasında bizə balta çalır.
Göyə qalxmaq – bax göyə çıxmaq 1-ci mənada. Teymurun anqırtısı göyə qalxır. “M.N.lətif.
” Göyə (göylərə) səs (səda) salmaq – bax göyə çıxmaq 1-ci mənada.
Göyə sovrulmaq – puç olmaq, heçə çıxmaq, heç bir nəticə hasil olmamaq. Ümidi göyə sovruldu.
Göyə ucalmaq – 1) bax göyə (göylərə) çıxmaq.
2) çox yuxarılara qalxmaq, yüksəlmək. Çoxmərtəbəli evlər göyə ucalır.
Göyün yeddi qatı (mərtəbəsi) – çox yüksək, çox hündür.
GÖY nədir? – GÖY nedir? – GÖY sözünün mənası – GÖY sozunun menasi – GÖY nə deməkdir? – GÖY ne demekdir? – GÖY sözünün izahı – GÖY sozunun izahi – GÖY sözünün istifadəsi – GÖY sozunun istifadesi