YAN
1. Tərəf, ətraf.
□ Yan almaq – yanaşmaq, yaxınlaşmaq, yaxın durmaq.
Yan vermək – yanaşmaq.
Dörd (bir) yandan – hər tərəfdən, dörd tərəfdən. [Kərəm:] Coşqun boran alıb dörd bir yanımı; Soyuq kəsib iliyimi, qanımı. “Əsli və Kərəm”.
// Yer mənasında. Heç bir yanda yoxdur.
// Yön, istiqamət. Bu yandan getdi.
2. Bədənin çiyinlərdən buda qədər olan sağ və ya sol hissəsi; böyür.
3. Sağ və ya sol tərəfdə olan. Yan cib. Yan küçə.
□ İki yanında – sağında və solunda.
Bu yanında, … o yanında – sağında, solunda.
4. Kənar, qıraq.
□ Yan eləmək – kənara itələmək.
Yana durmaq – kənara çəkilmək, uzaq dayanmaq.
Yandan çıxmaq – nagah, gözlənilmədən, birdən gəlmək, görülmək, ortaya çıxmaq.
Bir yana atmaq – laqeyd münasibətlə kənar etmək.
5. Sağrı, oturacaq.
□ Yanı yer görməmək – bir yerdə oturmamaq, daim ayaq üstə olmaq, yerimək. Əntiqənin yanı yer görmürdü.
Yanını basmaq – dümsükləmək, dümsüklə işarə etmək.
Yanını çəkmək – axsamaq, taytımaq.
Yanını yerə qoymaq (vermək) – oturmaq.
6. Bilavasitə yaxınlıq, birgəlik bildirir.
□ Yanına almaq – yaxınlığına gətirmək.
Yanına çəkmək – öz tərəfinə gətirmək.
Yanına düşmək – birlikdə getmək. Molla taytıya-taytıya düşür bunların yanına. “M.N.lətif.
Yanına salmaq – özü ilə aparmaq.
Yanında saxlamaq – özü ilə birlikdə, özündə saxlamaq.
…dan
//
…dən bu yana –
…dan
…dən bu vaxta qədər.
Öz yanından – 1) guya;
2) öz bildiyi kimi, özündən.
Fikri (xəyalı)… yanında olmaq – diqqəti
…də olmaq.
7. Yanında, yanımda şəklində: iki müqayisə obyektindən birinin digərindən üstünlüyünü bildirir. Onun yanında bu heçdir.
◊ Yan baxmaq – bəyənməmək, həqarətlə baxmaq, pis münasibət bəsləmək.
Yan gəzmək – görüşmək istəməmək, uzaq gəzmək. Bilmirəm ki, neyləmişəm cananə; Hər görəndə məndən belə yan gəzər. Məhəmməd bəy Aşıq.
Yanını kəsmək (kəsdirmək) – əl çəkməmək, ayrılıb getməmək.
Yanlarını qapmaq – çox hirslənmiş, qəzəblənmiş adam haqqında. Həmin axşam Həsənəlinin evində ümumi bir övqattəlxlik vardı.
Bir yana çıxartmaq – 1) həll etmək, bir nəticəyə gəlmək.
2) tərbiyə vermək, böyütmək.
Bir yana çıxmaq – həyatda öz yerini tapmaq.
Bir yandan…, o biri yandan… – mütəmadiyən, həmişə.
…o yana qalsın (dursun) – “başqa”, “əlavə” mənasında.
YAN nədir? – YAN nedir? – YAN sözünün mənası – YAN sozunun menasi – YAN nə deməkdir? – YAN ne demekdir? – YAN sözünün izahı – YAN sozunun izahi – YAN sözünün istifadəsi – YAN sozunun istifadesi