is. şair.
1. Qəlb, ürək (mənəvi mənada).

// məc. Obrazlı təşbehlərdə, tərkiblərdə işlənir. Könül aşnası. Könül mülkü. Dəli könül.

2. İstək, arzu, həvəs, meyil. Teatra getməyə könlüm yoxdur. Öz könlü ilə.

◊ Könlü açılmaq – qəm-qüssəsi dağılmaq, şadlanmaq; ürəyi açılmaq.

Könlü bulanmaq – kefi pozulmaq, nəşəsi dağılmaq, qanı qaralmaq.

Könlü çəkmək – ürəyi çəkmək, iyrənməyib istəmək.
Könlü xoş olmaq – məmnun olmaq, xoşnud olmaq.
Könlü istəmək – arzu etmək, xoşlamaq istəmək.

Əmiraslan hər bir əmr və göstərişdən azad idi.

Könlü qalmaq (incimək) – xatiri sınmaq, incimək.
Könlü olmaq – 1) istəmək, meyli olmaq, həvəsi olmaq. Gəz dolan, bağdan ara; Bülbülü bağdan ara; Bağbanın könlü olsa; Nə gəlib bağda nara? (Bayatı);
2) razı olmaq.
Könlü olmamaq – istəməmək, ürəyi olmamaq. [Gülçöhrə:] Ay ata, vallah, ərə getməyə heç könlüm yoxdur.

Könlü pozulmaq – bax könlü bulanmaq.
Könlü tutulmaq – qəmgin olmaq, qüssələnmək, tutulmaq.

Könlü yaralı – fəlakət üz vermiş, ürəyində dərdi olan, kədərli.
Könlündən çıxartmaq – unutmaq, unudub yada salmamaq.
Könlündən keçmək – ürəyindən keçmək, ürəyində arzu etmək, istəmək. Onun könlündən çox şeylər keçir.
Könlünə dəymək (toxunmaq) – xətrinə dəymək, ürəyinə toxunmaq, qəlbinə dəymək, incitmək, küsdürmək.

Könlünə düşmək – (birdən) arzulamaq, istəmək, ürəyi istəmək. Axırda elçi quş əti yeməkdən yorulur. Könlünə mal əti düşür. “M.N.lətif.

Könlünə görə – öz arzusu ilə, öz xoşu ilə.
Könlünə yatmaq – ürəyinə yatmaq, xoşuna gəlmək, qəlbinə yatmaq, bəyənmək.
Könlünü açmaq – 1) sevindirmək, şadlandırmaq, ürəyini açmaq. Hər gün açır könlümü zövqi-visalın yengidən; Gərçi güllər açmağa hər ildə bir novruz olur. Füzuli;
2) birisinə inanaraq ürəyindəkiləri açıb söyləmək, sirlərini açıb demək.
Könlünü almaq – xoş (şirin) sözlə dilə tutub razı, yaxud təskin etmək, acığını unutdurmaq; qəlbini ələ almaq.

Könlünü ələ almaq (ovlamaq) – ürəyini ələ gətirmək, razı etmək, məhəbbətini qazanmaq, qəlbini ovlamaq.

Könlünü xoş eləmək – birinin arzusunu yerinə yetirərək sevindirmək.
Könlünü qırmaq (incitmək) – bax könlünə dəymək.

Könlünü parçalamaq – bax könlünü qırmaq.

Könlünü sındırmaq – bax könlünü qırmaq. Əsli qızların könlünü sındırmaq istəmirdi. “Əsli və Kərəm”.

Könül açıqlığı – şadlıq, fərəh, sevinc.

Könül bağlamaq – bax könül vermək.
Könül bulandıran – ürək-bulandırıcı, xoşa gəlməyən, arzu edilməyən.

Könül bulandırmaq – kədərləndirmək, qüssələndirmək, qanını qaraltmaq.
Könül qırmaq (yıxmaq, sındırmaq) – ürək sındırmaq, özündən küsdürmək, özündən incitmək, incik salmaq.

Könül oxşamaq – 1) əzizləmək, xoş sözlər söyləmək;
2) xoşa gəlmək, ruhu oxşamaq, ürəyə yatmaq.

Könül vermək (bağlamaq) – 1) aşiq olmaq, ürəkdən sevmək.

2) razılıq vermək, razılaşmaq, razı olmaq. Mən bu işə könül vermədim.
İki könül bir olmaq – sevişmək, bir-birini sevmək. İki könül bir olsa, tez tapar dalda yeri. ( Ata. sözü ).
Könül yoldaşı – yaxın dost, səmimi dost, həmdəm, sirdaş, qəlb yoldaşı.